dziecko z opiekunką

Umowa uaktywniająca dla niani – rozliczenie PIT krok po kroku

Umowa uaktywniająca jest szczególnym rodzajem umowy zlecenia, zawieranym między rodzicem / rodzicami a opiekunką dla dziecka. W jaki sposób niania powinna wypełnić PIT, aby rozliczyć taki dochód? Tłumaczymy i przedstawiamy przykłady. 

Umowa uaktywniająca na formularzu PIT-36

Przychód z umowy uaktywniającej traktowany jest jako „przychód z innych źródeł” i w związku z tym należy wykazać go na formularzu PIT-36. W sekcji D (dochody / straty ze źródeł przychodu) znajduje się wiersz 9 (inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 8), gdzie należy wpisać przychód, koszty uzyskania przychodu, dochód i ewnetualnie zaliczki na podatek (jeśli były płacone).

Umowa uaktywniająca a składki ZUS

Jeśli wynagrodzenie niani nie było wyższe od 1750 zł brutto (wynagrodzenie minimalne) całość obowiązkowych składek (składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne) opłacał Skarb Państwa. Składek tych niania nie może odliczyć w rozliczeniu PIT.

Jeśli wynagrodzenie było wyższe od 1750 zł brutto, od nadwyżki ponad tę kwotę składki opłaca podatnik, czyli niania. W praktyce w jej imieniu robi to często płatnik, czyli rodzic. Zapłacone składki niania może odliczyć w rozliczeniu PIT.

Umowa uaktywniająca a PIT-11

Pracownicy zatrudnieni na zwykłe umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowę o pracę, otrzymują od pracodawcy formularz PIT-11, na podstawie którego wypełniają PIT-37. Opiekunki do dzieci zatrudnione na umowie uaktywniającej są w innej sytuacji. Nie otrzymują bowiem formularza PIT-11. Rodzic ma jednak obowiązek sporządzać i przekazywać do ZUS druki ZUS DRA oraz ZUS RCA lub ZUS RZA. Dokumenty te pomogą rodzicowi prawidłowo wypełnić PIT-36.

Przykład 1 – wynagrodzenie niższe od minimalnego

Pani Kasia pracowała jako opiekunka do dziecka od marca 2015 roku do grudnia 2015 roku (10 miesięcy). Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 1300 zł brutto miesięcznie. Zakładamy, że rozlicza PIT indywidualne i nie korzysta z żadnych ulg.

1. Przychód

W pierwszym kroku należy obliczyć przychód. Nie jest to trudne. Wystarczy kwotę 1300 zł pomnożyć razy 10 miesięcy. Wynik, czyli 13 000 zł brutto Pani Kasia musi wpisać w sekcji D, w wierszu „inne źródła” w kolumnie „Przychód”.

2. Koszty uzyskania przychodów

Standardowo koszty uzyskania przychodów przy umowie uaktywniającej wynoszą 20% (mogą wynieść więcej, jeśli niania udowodni, że wyniosły więcej).

Obliczamy zatem 20% z kwoty 13 000. Wynik wynosi 2600 i taką kwotę należy wpisać w wierszu „inne źródła” w kolumnie „Koszty uzyskania przychodu”

3. Dochód

Dochód to po prostu przychód minus jego koszty. Od kwoty 13 000 zł odejmujemy więcej 2 600 zł. Wynik wynosi 10 400 zł i taką kwotę Pani Kasia musi wpisać w kolumnie „dochód” w sekcji D, w sekcji E w polu „Dochód po odliczeniu dochodu zwolnionego, strat i składek na ubezpieczenia społeczne”, a także w sekcji H w polu „Dochód do opodatkowania”. Dochód (zaokrąglony do pełnych złotych) powinien znaleźć się też w sekcji H w polu „Podstawa obliczenia podatku”.

4. Należna zaliczka

Niania ani rodzic nie ma obowiązku płacenia w trakcie roku za zaliczek na podatek, więc standardowo w sekcji D, w kolumnie „Należna zaliczka” nie trzeba nic wpisywać. Jeśli jednak niania w trakcie roku wyrazi taką chęć, może płacić zaliczki. Jeżeli płaciła, ich wysokość powinna wpisać w tej kolumnie.

5. Podatek

Podatek obliczamy od dochodu a wynosi on 18%. W naszym przykładzie jest to zatem 18% x 10 400 zł = 1 872 zł. Tę kwotę należy wpisać w sekcji H (obliczenie podatku) w polu „Podatek” oraz w sekcji J (obliczenie zobowiązania podatkowego) w polu „Podatek po odliczeniach” oraz „Podatek należny”. Ta sama kwota powinna się pojawić również w części L jako „kwota do zapłaty”. Czas na zapłacenie tej kwoty do urzędu skarbowego Pani Kasia ma do 30 kwietnia.

6. 1% podatku

Część nieobowiązkowa, ale zalecana. W części R wpisujemy 1% z kwoty podatku należnego (w naszym przypadku będzie to 18,72 zł) oraz podajemy numer KRS organizacji, której chcemy tę kwotę przekazać. Sugerujemy wpisanie numeru 0000358654, dzięki czemu 1% otrzyma Fundacja Onkologiczna Alivia.

Uwaga: Zachęcamy do skorzystania z naszego programu do PIT, który ułatwi wypełnienie zeznania. Wystarczy, że wpiszesz przychód, koszty uzyskania i ewentualne zaliczki, a pozostałe pola wypełni i wszystkie obliczenia wykona za Ciebie program.

Przykład 2 – wynagrodzenie wyższe od minimalnego

Pani Ania pracowała jako opiekunka do dziecka od marca 2015 roku do grudnia 2015 roku (10 miesięcy). Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2700 zł brutto miesięcznie. Zakładamy, że rozlicza PIT indywidualne i nie korzysta z żadnych ulg.

1. Przychód

W pierwszym kroku obliczamy przychód mnożąc wynagrodzenie razy 10 miesięcy. Rachunek w naszym przypadku nie jest trudny – przychód wyniósł 27 000 zł. Ze względu na to, że część składek społecznych opłacała Pani Ania, a nie Skarb Państwa, może ona tę część odliczyć od przychodu. Zakładamy, że nie opłacała dobrowolnej składki chorobowej, więc suma składek społecznych wynosiła w jej przypadku 279,78 zł miesięcznie (informację tę można znaleźć na druku ZUS RCA).

Mnożymy zatem kwotę 279,78 zł razy 10 miesięcy i wynik odejmujemy od kwoty 27 000 zł. Wychodzi 24 202,20 zł i taką kwotę wpisujemy w sekcji D, w wierszu „inne źródła” w kolumnie „Przychód”.

2. Koszty uzyskania przychodów

Koszty uzyskania przychodów wynoszą przy umowie uaktywniającej 20% (chyba, że niania ma faktury wskazujące, że wyniosły więcej). 20% z kwoty 24 202,20 zł to 4 840,44 zł. Tę kwotę Pani Ania musi wpisać w wierszu „inne źródła” w kolumnie „Koszty uzyskania przychodów”.

3. Dochód

Od przychodu (24 202,20 zł) odejmujemy koszty jego uzyskania (4 840,44 zł). Wynik – 19 361,76 zł wpisujemy w sekcji D w wierszu „inne źródła” w kolumnie „Dochód”, w sekcji E w polu „Dochód po odliczeniu dochodu zwolnionego, strat i składek na ubezpieczenia społeczne” oraz w sekcji H w polu „Dochód do opodatkowania”. Dochód (zaokrąglony do pełnych złotych) powinien znaleźć się też w sekcji H w polu „Podstawa obliczenia podatku”.

4. Należna zaliczka

Niania ani rodzic nie ma obowiązku płacenia w trakcie roku za zaliczek na podatek, więc standardowo w sekcji D, w kolumnie „Należna zaliczka” nie trzeba nic wpisywać. Jeśli jednak niania w trakcie roku wyrazi taką chęć, może płacić zaliczki. Jeżeli płaciła, ich wysokość powinna wpisać w tej kolumnie.

5. Podatek

Podatek to 18% z podstawy obliczenia podatku, którą jest dochód zaokrąglony do pełnych złotych. W naszym przypadku jest to więc: 18% x 19 362 zł = 3 485,16 zł

Tak obliczona wartość podatku powinna znaleźć się w sekcji H w polu „Podatek”. Ale to nie wszystko. Pani Ania może odliczyć od podatku część zapłaconych składek zdrowotnych. Jaką część? Oczywiście chodzi o tę część, którą płaciła Pani Ania a nie Skarb Państwa, ale trzeba pamiętać jeszcze o jednej kwestii. Otóż, płacimy składki zdrowotne w wysokości 9% z podstawy, ale odliczyć możemy 7,75% z podstawy. Pani Ania powinna więc znaleźć na druku ZUS RCA ile wynosiła podstawa składek zdrowotnych. W jej przypadku powinno być to 843,03 zł. Z tej kwoty obliczamy 7,75%. Wynik wynosi 65,33 zł – jest to kwota jaką Pani Ania może odliczyć od podatku za każdy miesiąc. Ponieważ Pani Ania pracowała 10 miesięcy, w rozliczeniu rocznym może odliczyć 653,30 zł.

Pani Ania powinna więc wpisać kwotę 653,30 zł w sekcji I (odliczenia od podatku) w polu „składki na ubezpieczenie zdrowotne).

W kolejnym kroku Pani Ania powinna wypełnić sekcję J (obliczenie zobowiązania podatkowego). W polu „Podatek po odliczeniach” należy wykazać, jak sama nazwa wskazuje podatek pomniejszony o odliczenia. Od podatku (3485,16 zł) odejmujemy więc odliczane składki zdrowotne (653,30 zł) i wpisujemy wynik (2831,86 zł) właśnie w tym polu.

Następnie zaokrąglamy podatek po odliczeniach do pełnych złotych i wpisujemy kwotę 2832 zł w sekcji J w polu „Podatek należny” i w polu „Różnica pomiędzy podatkiem należnym a sumą należnych zaliczek za rok podatkowy” oraz w sekcji L w polu „kwota do zapłaty”. Kwotę 2832 zł Pani Ania musi zapłacić do 30 kwietnia.

6. 1% podatku

Na koniec nie zapomnij, że 1% podatku należnego może trafić do jednej z organizacji pożytku publicznego. W przypadku Pani Ani 1% wyniesie 28,32 zł, którą to kwotę należy wpisać w sekcji R. W polu numer KRS sugerujemy wpisanie numeru 0000358654. Dzięki temu 1% podatku trafi do Fundacji Onkologicznej Alivia i pomoże chorym na raka.

Skomplikowane? Zachęcamy do skorzystania z naszego programu do PIT, który dużą część pracy wykona za Ciebie :)

Nie czekaj z rozliczeniem PIT do ostatniej chwili. Skorzystaj z ulg i uniknij błędów. Złóż deklarację podatkową za pomocą prostego oraz bezpiecznego programu. Dowiedz się więcej.

Na rozliczenie PIT zostało:

Dni
Godzin
Minut

Skorzystaj z darmowego programu do PIT, który umożliwia szybkie, proste i bezpieczne wypełnienie formularza PIT i wysłanie przez Internet do Urzędu Skarbowego. Aplikacja wyposażona jest w funkcjonalności, które pomagają w bezbłędnym wypełnieniu danych, koniecznych dla poprawnego obliczenia podatku. Dowiedz się więcej.

Aktualności:

Rozliczanie z małżonkiem 2024 (PIT za 2023)

Osoby, które pozostają w związku małżeńskim mogą wspólnie składać deklaracje podatkowe. Warto pamiętać, że dzięki wprowadzonym zmianom związek małżeński nie musi trwać cały rok, aby para mogła wspólnie się rozliczać. 

Czytaj więcej!

Ulga na Internet 2024 (PIT za 2023)

Składając zeznanie podatkowe za rok 2023 wciąż możemy skorzystać z ulgi na Internet. Dzieje się tak jednak tylko w niektórych przypadkach, bo ulga ta została mocno ograniczona.  Koszty poniesione za

Czytaj więcej!

Na rozliczenie PIT pozostało:

Dni
Godzin
Minut

Nie odkładaj tego na ostatnią chwilę!