Prezenty świąteczne, a także z innych okazji, np. ślubne, z okazji komunii, urodzin traktowane są jak darowizny i w związku z tym podlegają podatkowi od spadków i darowizn. Na szczęście, nie od wszystkich prezentów należy zapłacić podatek. Wszystko zależy od tego, jaka jest jego wartość oraz od kogo został otrzymany.
Grupy podatkowe przy darowiznach
Ustawa o podatku od spadków i darowizn wyróżnia trzy grupy podatkowe. Dla każdej z nich istnieje inny próg wartości prezentu, powyżej którego należy zapłacić podatek oraz inna wysokość podatku. Istnieje również tzw. ulga nielimitowana dotycząca niektórych spośród I grupy podatkowej. Członków tej grupy potocznie zalicza się do „0 grupy podatkowej”, chociaż zgodnie z ustawą należą oni do I grupy podatkowej.
I grupa podatkowa
Do I grupy podatkowej należą:
- małżonek,
- wstępni (rodzice, dziadkowie itd.),
- zstępni (dzieci, wnuki itd.),
- rodzeństwo,
- ojczym i macocha,
- pasierb i pasierbica,
- zięć,
- synowa,
- teściowie.
Podatek należy zapłacić, jeżeli wartość otrzymanej darowizny od osoby z tej grupy przekroczy w ciągu 5 lat 9 637 zł. Jeżeli wartość pojedynczego prezentu lub kilku prezentów w trakcie 5 lat nie przekroczy tej kwoty, nie ma obowiązku zapłaty podatku ani zgłaszania otrzymanej darowizny.
Liczy się wartość prezentu/prezentów od tej samej osoby, zatem jeżeli otrzymałeś prezent o wysokości 5000 zł od teścia i również o wysokości 5000 zł od teściowej, nie podlegasz obowiązkowi podatkowemu. Jeżeli jednak oba prezenty podarowałby teść – podatek należałoby zapłacić. Nie ma znaczenia z jakiej okazji został podarowany prezent. Jeśli przykładowo, otrzymałeś 4 lata temu prezent ślubny od teścia o wartości 9 500 zł a teraz prezent na Święta o wartości 200 zł, masz obowiązek zapłaty podatku, ponieważ w trakcie 5 lat suma darowizny wyniosła 9 700 zł.
Wysokość podatku od prezentów od osoby z I grupy podatkowej
Istnieją 3 progi podatkowe:
- wartość prezentu/prezentów do 10 278 zł – podatek wynosi 3% wartości prezentu/prezentów
- wartość prezentu/prezentów między 10 279 zł a 20 556 zł – podatek wynosi 308,30 zł plus 5% nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł
- wartość prezentu/prezentów ponad 20 556 zł – podatek wynosi 822,20 zł plus 7% nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł
Ulga nielimitowana
Osoby podlegające tzw. uldze nielimitowanej zalicza się potocznie do „grupy 0”. Prezenty otrzymane od osób z tej grupy nie podlegają podatkowi, jednak jeżeli wartość darowizny przekroczy 9637 zł, należy zgłosić jej otrzymanie.
Do grupy tej należą:
- małżonek,
- wstępni,
- zstępni,
- rodzeństwo,
- ojczym i macocha,
- pasierb i pasierbica.
II grupa podatkowa
Do II grupy podatkowej należą:
- zstępni rodzeństwa,
- rodzeństwo rodziców,
- zstępni i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa,
- rodzeństwo małżonków,
- małżonkowie rodzeństwa małżonków,
- małżonkowie innych zstępnych.
Obowiązek podatkowy zachodzi jeżeli wartość prezentu/prezentów otrzymanych od osoby z tej grupy przekroczy kwotę 7 276 zł. Podobnie jak w przypadku I grupy podatkowej, liczy się okres 5 lat.
Wysokość podatku od prezentów od osoby z II grupy podatkowej
Również istnieją 3 progi podatkowe:
- wartość prezentu/prezentów do 10 278 zł – podatek wynosi 7% wartości prezentu/prezentów
- wartość prezentu/prezentów między 10 279 zł a 20 556 zł – podatek wynosi 719,50 zł plus 9% nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł
- wartość prezentu/prezentów ponad 20 556 zł – podatek wynosi 1 644,50 zł plus 12% nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł
III grupa podatkowa
Do III grupy podatkowej należą dalsi krewni, niewymienieni w I ani w II grupie oraz osoby niespokrewnione. Podatek należy zapłacić, jeżeli wartość otrzymanych prezentów przekroczy w ciągu 5 lat kwotę 4 902 zł.
Wysokość podatku od prezentów od osoby z III grupy podatkowej
Progi podatkowe wynoszą tyle ile w I i II grupie, jednak wyższy jest podatek:
- wartość prezentu/prezentów do 10 278 zł – podatek wynosi 12% wartości prezentu/prezentów
- wartość prezentu/prezentów między 10 279 zł a 20 556 zł – podatek wynosi 1 233,40 zł plus 16% nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł
- wartość prezentu/prezentów ponad 20 556 zł – podatek wynosi 2 877,90 zł plus 20% nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł
Jak wycenić wartość prezentu
Nie jest konieczne ustalanie ile dokładnie zapłaciła za prezent osoba, która go podarowała. Wartością otrzymanego prezentu jest wartość rynkowa danej rzeczy, a więc przeciętna cena, za jaką można ją kupić. Obdarowany sam powinien ocenić ile wynosi ta wartość. W tym celu nie musi przeglądać oferty każdego sklepu, może podać tą wartość w przybliżeniu, jednak naczelnik urzędu skarbowego ma prawo zakwestionować podaną wartość.
Jeżeli urząd skarbowy uzna, że podana przez obdarowanego kwota jest niższa od wartości rynkowej danej rzeczy, nabywca prezentów dostanie wezwanie do podwyższenia podanej kwoty, wraz z informacją, ile wynosi wartość darowizny według naczelnika urzędu skarbowego. Jeżeli nabywca darowizny nie poda wyższej ceny lub wciąż będzie ona zbyt niska według oceny urzędu, urząd oceni wartość na podstawie opinii biegłego lub wyceny rzeczoznawcy.
Co grozi za nierozliczenie otrzymanych prezentów?
W przypadku braku zapłaty podatku od darowizny, jeżeli wyjdzie ona na jaw, podatek wyniesie 20% od wartości darowizny. Dotyczy to również osób, które otrzymały prezent od członka rodziny, który podlega uldze nielimtowanej, ale nie zgłosiły tego faktu do urzędu skarbowego.
Jak rozliczyć prezent?
Zeznanie podatkowe należy złożyć na formularzu SD-3 w ciągu miesiąca od otrzymania darowizny. Na podstawie zeznania, urząd skarbowy wyśle podatnikowi decyzję o ustaleniu wysokości podatku. Od dnia otrzymania decyzji, podatnik ma 14 dni na zapłatę podatku.
Osoby, które otrzymały prezenty od rodziny należącej do tzw. „0 grupy podatkowej” nie płacą podatku, w związku z tym nie składają deklaracji SD-3. Jeżeli jednak wartość otrzymanych prezentów przekroczyła 9 637 zł, powinni w ciągu 6 miesięcy zgłosić otrzymanie darowizny na formularzu SD-Z2.
