Zdefiniowanie pojęcia nieodpłatne świadczenia wcale nie jest prostą rzeczą, ponieważ żaden z dokumentów prawnych nie precyzuje tego terminu. Niemniej jednak wiele osób ma z nieodpłatnymi świadczeniami do czynienia i dlatego byłoby dobrze pokusić się o przedstawienie kilku związanych z nimi zagadnień.
Czym jest nieodpłatne świadczenie?
Z pewnością jest swoistym rodzajem uzyskania korzyści materialnych płynących z różnych źródeł. W tej sytuacji biorą udział dwie strony – podmiot otrzymujący przychód oraz podmiot, który ponosi koszty z tytułu przekazania środków na rzecz podatnika.
Nieodpłatnym świadczeniem nie muszą być wyłącznie pieniądze. Może to być nieodpłatne udostępnienie rzeczy (np. samochodu) lub nieodpłatne wykonanie usług bądź nieodpłatne użyczenie jakiejkolwiek nieruchomości.
W jaki sposób obliczyć wartość nieodpłatnego świadczenia?
W ustawie o PIT można zaleźć kilka przykładów – sytuacji – wyjaśniających na konkretach, jak oszacować wartość nieodpłatnego świadczenia. W odniesieniu do usług zagadnienie to wygląda następująco. Jeżeli mamy do czynienia z usługami świadczonymi przez przedsiębiorstwo, wartość nieodpłatnego świadczenia można obliczyć, biorąc pod uwagę ceny stosowane wobec innych kontrahentów. W przypadku, gdy w grę wchodzą usługi zakupione, wartość świadczenia nieodpłatnego może być obliczona w oparciu o ceny zakupów.
Nieco inaczej sytuacja wygląda, kiedy przedmiotem nieodpłatnego świadczenia jest użyczenie lokalu albo całego budynku. Wartość tegoż świadczenia oblicza się w odniesieniu do wysokości czynszu z uwzględnieniem kwoty, jaka byłaby pobierana w przypadku wynajęcia danej nieruchomości.
Jeżeli chodzi o inne sytuacje, wówczas stosuje się ceny rynkowe.
Nieodpłatne świadczenie a podatek VAT
Nieodpłatne świadczenie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli wystąpią następujące okoliczności:
- własne składniki majątku przedsiębiorstwa są wykorzystywane do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub osobistych podatnika. Istotna jest tutaj kwestia, czy miał on (w czasie dokonywania zakupu towarów) prawo do pełnego albo częściowego odliczenia VAT-u,
- opodatkowaniu VAT-em podlegają usługi, jeśli dotyczą osobistych celów podatnika, są wykonywane na rzecz jego rodziny, pracowników, wspólników lub innych osób.
Kiedy należy zapłacić podatek dochodowy od nieodpłatnego świadczenia?
Jest to konieczne, gdy dane świadczenie nie zostało zwolnione z podatku. Trzeba obliczyć – według odpowiednich kryteriów jego wartość – potraktować jako przychód i zapłacić podatek dochodowy.
Przychód przedsiębiorstwa to różnica wynikająca z otrzymanego świadczenia i poniesionych na nie kosztów. W rzeczywistości sprowadza się to do tego, że od podatku dochodowego jest zwolniona niewielka liczba nieodpłatnych świadczeń, jak chociażby te finansowane z budżetu państwa czy jednostki terytorialne. Uzyskana z budżetu Unii Europejskiej pomoc (mieszcząca się w kategorii nieodpłatnego świadczenia) jest zwolniona z podatku dochodowego.
Nie podlegają poza tym opodatkowaniu świadczenia najbliższej rodziny. Nie trzeba płacić podatku, jeżeli pożyczymy od syna samochód.
